Δρ Χριστάκης Χριστοδούλου
Ρευματολόγος-Παθολόγος
BMedSci, BMBS (Nottingham), MRCP (London), MSc (London), CCT (London)
Συνέσειο Ιατρικό Κέντρο Λάρνακα και ιατρεία Χριστοδούλου, Ξυλοφάγου
Πρόεδρος Ρευματολογικής Εταιρείας Κύπρου
Βελτίωση προσφερόμενης φροντίδας
Πρώτιστος στόχος της Ρευματολογικής Εταιρείας Κύπρου (ΡΕΚ) είναι η συνεχής βελτίωση της φροντίδας που παρέχουμε στους Κύπριους Ρευματοπαθείς. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη στενή συνεργασία της ΡΕΚ και του Αντιρευματικού Συνδέσμου Κύπρου (ΑΣΚ), τη βελτίωση της ήδη καλής συνεργασίας μεταξύ του ιδιωτικού και του δημοσίου τομέα και την καλύτερη και ευκολότερη πρόσβαση στα φάρμακα και ειδικά στα βιολογικά φάρμακα αφού εκεί είναι που υπάρχουν δυσκολίες.
Θεραπευτική στρατηγική
Το κλειδί της επιτυχίας βρίσκεται στη ορθή διάγνωση και στην καλή συνεργασία ιατρού και ασθενή. Στη πρώτη επίσκεψη πρέπει να ληφθεί λεπτομερές και καλό ιστορικό, να γίνει προσεκτική κλινική εξέταση και ορθή και στοχευμένη διερεύνηση. Οι απεικονιστικές εξετάσεις, π.χ. το υπερηχογράφημα, MRI, μπορούν να βοηθήσουν σε μεγάλο βαθμό στη διάγνωση, ειδικά σε ασθενείς που παρουσιάζονται με πρώιμη αρθρίτιδα, όταν η κλινική εικόνα δεν είναι ξεκάθαρη. Το υπερηχογράφημα και η μαγνητική τομογραφία είναι πολύ πιο ευαίσθητα από την κλινική εξέταση στην ανίχνευση φλεγμονής και από τις ακτινογραφίες στην ανίχνευση διαβρώσεων (εικόνα). Αφού γίνει η ορθή διάγνωση τότε πρέπει να χορηγηθεί έγκαιρη και δυναμική θεραπεία. Επίσης ο ιατρός πρέπει να εξηγήσει τη διάγνωση στον ασθενή, καθώς και την ανάγκη για θεραπεία, για συμμόρφωση με συχνές αναλύσεις αίματος, για λήψη φαρμάκων και για συχνές επισκέψεις στον ιατρό. Είναι καλό να δίνονται γραπτές πληροφορίες, π.χ. βιβλιαράκια/φυλλάδια. Είναι απαραίτητο να εξηγούμε στους ασθενείς μας τις σημαντικές πιθανές παρενέργειες των φαρμάκων, να λαμβάνουμε τη συγκατάθεσή τους πριν τα ξεκινήσουμε και να σεβόμαστε τις επιθυμίες τους. Πρέπει να παρέχουμε ψυχολογική υποστήριξη στους ασθενείς μας και να τους αφιερώνουμε χρόνο για αυτό το σκοπό.
Παράθυρο θεραπείας
Η έγκαιρη διάγνωση έχει τεράστια σημασία στις ρευματοπάθειες. Στη Ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι αν γίνει η διάγνωση μέσα στους πρώτους 3 μήνες παρουσίασης των συμπτωμάτων και χορηγηθεί η κατάλληλη δυναμική και επιθετική θεραπεία τότε η πρόγνωση είναι σαφώς καλύτερη. Αυτό είναι γνωστό ως παράθυρο θεραπείας. Πρέπει να χορηγείται δυναμική θεραπεία από την αρχή στην Ρευματοειδή αρθρίτιδα, π.χ. συνδυαστική θεραπεία και να αποφεύγονται φάρμακα που οι μακροχρόνιες παρενέργειες μπορεί να είναι πολύ σοβαρές, π.χ. στεροειδή από το στόμα για περισσότερο από μερικούς μήνες. Υπάρχουν όμως ασθένειες που αυτό δεν είναι εφικτό, π.χ. Κροταφική αρτηριίτιδα, Ρευματική Πολυμυαλγία, άλλες αγγειίτιδες, νεφρίτιδα του Λύκου.
Συννοσηρότητα και επιλογή θεραπειών
Η συννοσηρότητα πρέπει να λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη στην επιλογή θεραπειών. Για παράδειγμα στην πνευμονική ίνωση πρέπει να αποφεύγεται η χρήση μεθοτρεξάτης, σε ασθενείς με ισχαιμική καρδιοπάθεια, πρέπει να αποφεύγονται τα στεροειδή από το στόμα και Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα (ΜΣΑΦ) εκτός αν δεν υπάρχει άλλη θεραπευτική επιλογή, σε ασθενείς με υπέρταση πρέπει να αποφεύγονται τα ΜΣΑΦ, σε ασθενείς με ιστορικό γαστρορραγίας, έλκους πρέπει να αποφεύγονται τα ΜΣΑΦ ή να χρησιμοποιούνται οι αναστολείς COX-2 ή γαστροπροστασία αν δεν υπάρχει άλλη θεραπευτική επιλογή.
Συχνή παρακολούθηση ασθενών
Στις ρευματοπάθειες είναι απαραίτητη η συχνή παρακολούθηση των ασθενών, π.χ. ανά μήνα στην αρχή. Πρέπει να γίνονται δείκτες ενεργότητας της νόσου σε κάθε επίσκεψη, π.χ. DAS 28 στη Ρευματοειδή αρθρίτιδα, BASDAI στην Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα, 68 επώδυνες αρθρώσεις (TJC), φουσκωμένες αρθρώσεις (SJC), VAS στην Ψωριασική αρθρίτιδα. Η θεραπευτική αγωγή πρέπει να προσαρμόζεται ανάλογα με την ενεργότητα της ασθένειας και τις πιθανές παρενέργειες της θεραπείας. Ο θεραπευτικός στόχος πρέπει να είναι η ύφεση ή χαμηλή δραστηριότητα σε κάθε ασθενή.
Βιολογικές θεραπείες
Από το 2002 έχει γίνει επανάσταση στην θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας με την εισαγωγή των βιολογικών φαρμάκων. Πρέπει να γίνεται χριστή χρήση των βιολογικών θεραπειών μετά από αποτυχία παραδοσιακών νοσοτροποιητικών φαρμάκων. Πρέπει να επεξηγούμε στους ασθενείς μας τις θεραπευτικές επιλογές, τις πιθανές παρενέργειες και να λαμβάνουμε τη γραπτή συγκατάθεσή τους για τη χρήση των βιολογικών θεραπειών. Το ιδανικό θα ήταν να γίνεται επιλογή του φαρμάκου από κοινού μεταξύ ιατρού και ασθενούς με βάση την ασθένεια και τις επιθυμίες του, π.χ. διαθεσιμότητα για ενδοφλέβια θεραπεία ή προτίμηση για υποδόρια θεραπεία. Δυστυχώς όμως υπάρχουν περιορισμοί λόγων των θεραπευτικών πρωτοκόλλων.
Παραπομπές
Όταν χρειάζεται πρέπει να υπάρχει στενή συνεργασία με άλλες ειδικότητες, π.χ. νεφρολόγο σε ασθενείς με νεφρίτιδα του Λύκου, καρδιολόγο σε ασθενείς με περικαρδίτιδα, ισχαιμική καρδιοπάθεια, γαστρεντερολόγο σε ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, πνευμονολόγο σε ασθενείς με πνευμονική ίνωση. Οι ασθενείς πρέπει να παραπέμπονται σε Φυσιοθεραπευτή, Εργασιοθεραπευτή, Ψυχολόγο ή Ψυχίατρο και τον ΑΣΚ για βοήθεια όταν υπάρχει ανάγκη.
Περίληψη
Για τις ρευματοπάθειες έχει τεράστια σημασία να γίνει ορθή διάγνωση από την αρχή, να χορηγηθεί η ορθή, έγκαιρη, δυναμική θεραπεία, να γίνεται σωστή εκπαίδευση και ενημέρωση των ασθενών, να υπάρχει καλή συνεργασία με τον ασθενή, και οι ασθενείς να συμμορφώνονται με την θεραπεία, τις αναλύσεις αίματος και τις επισκέψεις στον ιατρό. Τέλος πρέπει να γίνεται συχνή παρακολούθηση και προσαρμογή της θεραπείας όταν ο θεραπευτικός στόχος δεν έχει επιτευχθεί.
Recent Comments